W czasach, gdy świat kawy pędzi naprzód z modą na cold brew, espresso toniki i alternatywne metody parzenia, ekspres przelewowy trwa spokojnie na swoim miejscu. Dla wielu osób to właśnie on jest synonimem porannego rytuału, zapachu świeżo zaparzonej kawy rozchodzącego się po kuchni i pierwszego łyka, który budzi lepiej niż budzik. Ekspres przelewowy – niedrogi, prosty, a jednak zaskakująco skuteczny – to urządzenie, które wciąż zasługuje na uwagę. W tym artykule przyjrzymy się mu z każdej strony: jak działa, jakie daje możliwości, co warto wiedzieć, by z jego pomocą zaparzyć naprawdę dobrą kawę.
Czym jest ekspres przelewowy?
Ekspres przelewowy (ang. drip coffee maker) to urządzenie elektryczne, które parzy kawę poprzez powolne przelanie gorącej wody przez zmielone ziarna znajdujące się w papierowym lub metalowym filtrze. Napar spływa bezpośrednio do dzbanka (karafki), który zazwyczaj znajduje się na podgrzewanej podstawce, utrzymującej temperaturę napoju.
To metoda znana i ceniona szczególnie w Stanach Zjednoczonych, Skandynawii, Niemczech oraz Japonii. Cieszy się ogromną popularnością zarówno w domach, jak i w biurach, a nawet w kawowych kawiarniach specialty.
Jak działa ekspres przelewowy?
Zasada działania jest prosta:
1. Do zbiornika wlewa się wodę – zazwyczaj zimną, z filtra lub butelkowaną.
2. Młynek (jeśli jest wbudowany) mieli ziarna – w wielu modelach trzeba użyć wcześniej zmielonej kawy.
3. Woda jest podgrzewana – najczęściej do temperatury 90–96°C.
4. Woda przepływa przez zmieloną kawę umieszczoną w filtrze – proces ekstrakcji trwa kilka minut.
5. Gotowa kawa spływa do dzbanka, który można postawić na podgrzewanej podstawce, by utrzymać ciepło.
Zalety parzenia kawy w ekspresie przelewowym
• Łatwość obsługi – jedno naciśnięcie przycisku i można iść się ubierać.
• Powtarzalność – każda kawa smakuje podobnie, jeśli trzymamy się proporcji.
• Przygotowanie większej ilości kawy naraz – idealne do biura lub dla całej rodziny.
• Delikatny, czysty smak – szczególnie przy dobrej jakości filtrze i średnim paleniu ziaren.
• Budżetowa opcja – dobry ekspres przelewowy można kupić za 150–300 zł.
Jak zaparzyć idealną kawę w ekspresie przelewowym?
Choć obsługa ekspresu jest prosta, dobry napar to efekt kilku ważnych decyzji. Oto najważniejsze elementy:
1. Kawa – wybór ziaren
• Rodzaj ziaren: najlepiej 100% arabica średnio palona, z nutami orzechów, czekolady, owoców
• Świeżość: najlepiej, jeśli kawa została wypalona maks. 3–4 tygodnie temu
• Mielenie: średnio-grube, jak piasek do akwarium (zbyt drobne = gorzka, zbyt grube = wodnista)
2. Proporcje wody do kawy
• Zalecana proporcja: 6–7 g kawy na 100 ml wody
• Dla pełnego dzbanka (1 l): ok. 60–70 g kawy
• Warto używać wagi – to gwarancja powtarzalności
3. Woda
• Jakość: filtrowana lub źródlana (chlorowana woda kranowa zabija smak)
• Temperatura: ekspresy podgrzewają wodę automatycznie – warto sprawdzić, czy osiąga minimum 90°C
4. Filtry
• Papierowe: klasyczne białe lub brązowe (przed parzeniem warto je przepłukać wrzątkiem)
• Metalowe: trwałe i ekologiczne, ale mogą przepuszczać więcej olejów z kawy
5. Czas parzenia
• Zazwyczaj 5–8 minut – im dłużej trwa ekstrakcja, tym mocniejsza kawa
• Niektóre ekspresy mają funkcję „slow brew” – wolniejsze parzenie dla większej intensywności
Typowe błędy i jak ich unikać
• Zbyt drobne mielenie – powoduje nadmierną ekstrakcję i gorzki smak
• Zbyt twarda lub chlorowana woda – zaburza smak i niszczy urządzenie
• Brak przepłukania filtra papierowego – może powodować posmak celulozy
• Zbyt mała ilość kawy – napar staje się rozwodniony, „płaski”
Dla kogo ekspres przelewowy będzie idealny?
• Dla rodzin i par – duża ilość kawy za jednym razem
• Dla pracowników zdalnych – „dzbanek na cały dzień”
• Dla minimalistów – prosta obsługa i konserwacja
• Dla fanów delikatnych, czystych smaków – mniej kwasowości niż w alternatywach typu Chemex czy V60
Popularne modele ekspresów przelewowych
1. Melitta Look Therm – klasyczny, z dzbankiem termicznym
2. Moccamaster – kultowy model z ręcznie składanych komponentów, polecany przez baristów
3. Wilfa Svart – skandynawski design i precyzja
4. Russell Hobbs – przystępna cenowo opcja do domowego użytku
Czy ekspres przelewowy to „gorsza” kawa? Obalamy mit
W świecie specialty często mówi się o ekspresie przelewowym z lekkim lekceważeniem – niesłusznie. W rzeczywistości wiele profesjonalnych baristów chętnie korzysta z ekspresów przelewowych wysokiej klasy, które pozwalają uzyskać powtarzalny, zbalansowany i czysty napar bez dużego wysiłku.
To metoda ceniona także w kawiarniach specialty – jako sposób na serwowanie „batch brew”, czyli dużych porcji świeżej kawy bez konieczności parzenia każdej filiżanki osobno.
Podsumowanie – nowoczesna klasyka w Twoim kubku
Ekspres przelewowy to doskonały kompromis między wygodą a jakością. Choć może wydawać się prostym, nieco staroświeckim urządzeniem, potrafi zaparzyć naprawdę świetną kawę – pod warunkiem, że wybierzesz dobre ziarna, wodę i zadbasz o detale. To urządzenie dla tych, którzy lubią smak kawy takiej, jaka była „zawsze”, ale z nutą współczesnej precyzji i świadomości smaku.
W świecie pełnym hipsterkich metod parzenia kawa z ekspresu przelewowego to powrót do korzeni – i do kubka, który nie zawodzi.
Po pełną gamę aromatycznych kaw zapraszamy do naszego sklepu internetowego venosa.pl
